Hasan Şevki: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kolonya İmparatorluğu

Hasan Şevki Efendi, II. Abdülhamid döneminde Hazine-i Hümayun’da çalışmıştır. Hasan Şevki Efendi, Cumhuriyet döneminde Türkiye’nin ilk milli kolonya fabrikasını kurmuştur. Hasan Şevki ve onun kolonyalarından bahsedeceğiz. Ancak önce hikaye için kısa bir giriş yapalım.

Eau de Cologne gibi hafif ve ferahlatıcı kokular, sadeliğin ve saflığın sembolü haline gelir ve burjuvazi sınıfının favorisi olur. Osmanlı topraklarına gelişi ise II. Abdülhamid dönemine rastlar. Abdülhamid döneminde, Eau de Cologne üreticisi Jean Marie Farina, "Fahri Saray-ı Hümayun Kolonyacısı" unvanını almak için başvuruda bulunur. Farina, fabrikasının Avrupa'nın çok eski ve ünlü bir fabrikası olduğunu ve bu nedenle unvanı hak ettiğini belirtir. Bu talep, 3 Mayıs 1882 tarihinde padişaha iletilir. O döneme kadar misafirlere gül suyu ikram eden halk ise kolonyayı hızla benimser. 1882 doğumlu olan Hasan Şevki, 8 yaşında Çorum’dan saraya getirilir.

Anadolu’dan seçilen ve gelecek vaat eden çocukların saraya getirilip eğitilmesi geleneği o dönemde yaygındır. Topkapı Sarayı’ndan ayrıldığında Karaköy Kürekçiler Caddesi’nde kolonya üretimine başlar. Hasan Şevki, kendi adını taşıyan bir kolonya fabrikası kurar. Onun hikayesi, aynı zamanda Türkiye'deki girişimciliğin ilk örneklerinden biridir. Kolonya ve losyonların o dönemde Avrupa, özellikle de Fransa kökenli ürünler olarak dünya pazarında yer bulduğu bir zamanda bu işe atılır. Ürünlerinin hem üretimini yapar hem de sınırları aşarak uluslararası fuarlara katılır. 1920'li yıllarda Viyana, Berlin, Londra, Milano, Madrid gibi şehirlerdeki fuarlarda şirketini ve ülkesini tanıtır. Bu fuarlardan ödüllerle döner. Bilmediği coğrafyalara kendi çabalarıyla ulaşarak kolonyalarını tanıtır. Cumhuriyetin ilk yıllarında da girişimciliğini sürdüren Hasan Şevki Efendi'nin kolonya dükkanı zamanla Karaköy’ün simgelerinden biri haline gelir. Hatta ilerleyen yıllarda 7 yıl boyunca Atatürk’ün yaverliğini yapar.

#hasansevki